Buitenmomentjes (148)
In het weekend van 19 op 20 nov. vroor het hier in het oosten van Nederland, het werd -8,8 gr. en dicht bij de grond zelfs -11. Nou, prima weer om met de boerenkool te beginnen, eventueel nog aanwezige rupsjes of ander “ongedierte” zal nu wel verdwenen zijn. Bij het typen van het woord ongedierte, bedenk ik mij dat het net zo klinkt als onkruid. Want was is onkruid en wat is ongedierte. Op school leerde ik ooit dat onkruid een wilde plant is, maar dat alle wilde planten geen onkruid zijn. Als er een wild plantje tussen je mooie bloemen in een perkje staat, dan trek je dat wilde plantje eruit en gooit het weg, zodat je perkje er netjes uitziet. Dat wilde plantje had misschien wel een goede reden om daar te groeien, goed voor menig insect. Uiteraard zou ik dat plantje er ook uitgetrokken hebben, want het staat niet mooi als een bloemenperkje overwoekerd wordt door een wilde plant. Nee, we leerden dat als een plantje ergens staat, waar het niet gewenst is, dat het dan onkruid is en zo krijgen veel planten deze naam, terwijl ze best heel mooi kunnen zijn. Tegenwoordig wordt er aandacht besteed aan wilde planten, om ze in de tuin of langs de akkers te zaaien, goed voor de bijen en andere insecten. Zoals we het hebben kunnen zien, kleurden de akkerranden en wilde bloemenstroken prachtig. De leraar vertelde ook dat als er in een plantenbed met allemaal gele bloemen één rood bloemetje staat, deze dan wordt gezien als onkruid, dus wordt deze eruit getrokken om de schoonheid van het gele plantenbed te herstellen. Dat kan bijvoorbeeld ook een afrikaantje zijn tussen een grote groep viooltjes. Dan is het dus geen echt wild plantje, maar een plantje dat op dat moment ongewenst is voor het aanzicht in de tuin.
Dus nu bedacht ik mij dat het woord “ongedierte” ook zo’n betekenis heeft, want rupsen op onze groente willen we niet, dus vangen we ze eraf of zijn er boze mensen die de gifspuit pakken… met alle gevolgen van dien voor de eigen gezondheid.
Op de groenten uit de winkel vind je zelden diertjes, alles is schoon en bijna klaar om te bereiden, tenzij het bio keurmerk erop staat. Maar het allerliefste hebben we de groenten uit de eigen tuin. Zoals ik in het begin al aangaf, heeft het dus flink gevroren en zijn hierdoor de meeste diertjes wel verdwenen, omgekomen of diep in de grond weggekropen, daar waar ze veilig zijn en waar het warmer is. Blij dat we van de rupsen af zijn? Ja en nee, ze eten nu niet meer van onze boerenkool, maar aan de andere kant hadden het ook weer mooie vlinders kunnen worden.
Ongedierte, het zijn eigenlijk gewone diertjes die overal welkom zijn, behalve in onze moestuin of in onze bloementuin. Allemaal diertjes met goede bedoelingen voor hunzelf en hun nageslacht, waar ze het hele jaar aan werken. Kijk maar eens rond, mieren zijn vaak het drukst, maar als je aardappelen oogst en er zit net daar een mierennest, nou, dan voel je ze wel steken als je daar met je handen in terecht komt, rode bultjes of jeuk, ze vinden het niet fijn dat we alles vernielen wat hun allemaal opgebouwd hebben. Eigenlijk doen ze weinig kwaad en schijnen ze ook nog nuttig te zijn, ze ruimen dode insecten op en eten ook schadelijke insecten.
In het voorjaar kan de coloradokever weer opduiken tussen de aardappelen, de meesten hebben diep in de grond overwinterd en leggen hun eitjes op de jonge bladeren van de aardappelplanten, deze eitjes zijn mooi oranje van kleur, maar dat zie je vaak niet, omdat ze aan de onderkant van de bladeren zitten. Na niet al te lange tijd komen hier de larven uit die allemaal de blaadjes van de aardappelplant aanvreten en er een ware ramp ontstaat voor de aardappelteler. Vaak wordt er dan gespoten met gif, waardoor een groot deel van deze insecten wordt vernietigd, maar je komt er nooit helemaal af. Moestuinders en ook en deel van de telers willen dat gif niet op hun tuin en willen schone aardappelen verkopen en dus moeten er andere manieren worden gezocht, vaak is dat het met de hand afvangen van deze insecten, wel een heel karwei, maar zo houd je de producten schoon en gezond.
En zo zijn er nog veel meer insecten en beestjes waar wij in de tuin niet blij mee zijn.
Soms zijn er ook natuurlijke oplossingen, lieveheersbeestjes, daar zijn we wel blij mee, ze vernielen geen planten, maar leven van de bladluizen die we op veel planten zien. Voor hun een lekkere maaltijd en voor ons groenten zonder luis.
Dus het woord ongedierte is eigenlijk net als onkruid een woord dat aangeeft dat het diertjes zijn die door ons niet gewenst zijn in de tuin. Ook deze diertjes horen bij de natuur, net als de wilde planten. Denk nog eens na, vóór je een plantje verwijderd uit de tuin of een mierenlokdoosje plaatst. Oja, zelf trek ik ook wel eens een wild plantje uit de tuin, om te voorkomen dat het overwoekert en ik de tuin netjes wil houden, maar ik zaai ook weer wilde planten, daar waar het kan. En ja, ik vang ook de rupsjes van de boerenkool om een schoon product te kweken. Maar de gifspuit komt hier niet in de tuin. Laten we goed nadenken over wat voor ons “onkruid of ongedierte” is. Wat voor ons niet goed is, blijft wel allemaal natuur, waar alles een reden heeft om er te leven.
Wim Boers.
Op foto 1 en 2 : ongewenste plantjes komen op in de tuin en ook een mooi wild bloemenmengsel
kan mooi zijn. Op foto 3, 4 en 5 : de vlinder op de bloem, de coloradokever en de
kortschildkever.
