Buitenmomentjes (67)

Daar lopen er nogal wat van rond zo links en rechts, gelukkig dat wij er een paar van kennen, want anders zou de wereld er een stuk saaier uitzien 😉 . Maar dat zijn andere snijbonen dan die wij door het molentje halen, hoewel er ook wat zijn die wel een “klap van de molen hebben gehad
”!! Maar om het netjes te houden, het is half mei , vandaag precies 15 mei en dat betekent dat de ijsheiligen voorbij zijn. De ijsheiligen dat is de periode van 10 – 15 mei , wat inhoud dat er die dagen nog erg koude nachten kunnen zijn, maar dat het daarna beter wordt. We hebben het gemerkt de afgelopen nachten.. ze waren erg fris en aan de grond vroor het best
. Je kent het wel, van oudsher werd al gezegd dat de jonge plantjes vanaf half mei naar buiten mogen, in de tuin of desgewenst in potten en bakken. Nu geeft dat nooit echt zekerheid, in de 90er jaren was het 7 juni dat al mijn aardappelplanten zwart waren door een late nachtvorst. Maar dan zit je met een moestuin ook meer op de vlakte dan in een woonwijk, waar het dan net iets warmer is.

We kunnen in theorie in onze wijk dus vanaf vandaag de plantjes buiten een plekje geven in de tuin of in een pot, niet alleen de geraniums en alle Ă©Ă©njarige bloemetjes, maar ook de moestuinplantjes die al voor gekweekt zijn, binnen achter het glas, maar wacht nog even tot maandag of dinsdag, dan heb je wat meer zekerheid op minder koude nachten. De tomaten kunnen in een ruimere pot hun weg vinden om te groeien en te gaan bloeien, zodat we komende zomermaanden kunnen genieten van de lekkere tomaatjes. De komkommers zullen omhoog slingeren langs een steun of over de grond kruipen om lekkere lange vruchten te geven, die soms krom zijn, wat je in de winkel niet ziet, maar die zeker zo lekker zijn en zelf gekweekt zelfs het lekkerst. In januari en februari was ik al begonnen met het zaaien van peper- en paprikaplantjes, ze doen al goed hun best, overdag staan ze vaak buiten, maar ‘s nachts weer binnen, hopelijk kunnen ze volgende week buiten blijven, ze krijgen dan een grotere pot met nieuwe potgrond om zich verder te ontwikkelen tot mooie planten. Courgettes kunnen ook naar buiten, maar voor in de moestuin buitenaf, houd ik nog wel even de komende nachttemperaturen in de gaten. Veel bloemen kun je nu wel zaaien en heb je de dahliaknollen nog niet geplant, doe dat dan nu, voor een fleurige zomer.

Kruiden als basilicum zijn vorstgevoelig en zouden bij huis nu ook naar buiten kunnen, ik heb ze pas gezaaid en ze komen nu net boven de grond, dus ik heb nog tijd
 je kunt basilicum ook nog tot diep in juni zaaien, doe dat gewoon in een potje en plant nadien niet ieder plantje apart uit, want vaak wordt dat niet wat, maar haal de hele inhoud van het potje eruit, breek het in drie of vier delen en plant die delen apart in een grote ruime pot / bak of in de tuin. Je zal zien dat je dan een mooie oogst krijgt. Dat potje basilicum uit de supermarkt in de tuin zetten? Vaak gaat dat mis, die plantjes zijn op een andere manier gekweekt, koop gewoon een zakje zaad, een euro en misschien nog minder en zaai het zelf
 als de planten eenmaal groeien, worden het mooie bosjes en hoe meer je plukt, hoe meer je kunt oogsten, je kunt zelf een jong takje op water zetten om te laten wortelen en later weer uitplanten. Ze zijn wel Ă©Ă©njarig, dus na de herfst is het afgelopen. Tip: pluk een paar bosjes basilicum en was ze goed af, laat ze drogen en doe ze dan in een diepvrieszakje in de vriezer, als ze bevroren zijn, knijp je in dat zakje en breekt de bevroren basilicum, je kunt er zo wat uitschudden tijden de bereiding van een maaltijd. En dan
 de bonen, niet alleen de rare bonen, maar ook de gewone bonen kunnen gezaaid worden, hoewel dat niet echt zaaien heet, maar leggen, de boontjes worden in de grond gelegd en afgedekt met 1-2cm grond, licht aandrukken, beetje water geven en klaar, afwachten, misschien even afdekken tegen de overlast van de eksters, kraaien, duiven en Vlaamse gaaien.

Welke bonen kennen we
?
Er zijn diverse soorten bonen, onderverdeeld in stam- of struikboon, stokbonen en droogbonen. Dan heb ik het niet over tuinbonen en sojabonen, dat zijn hele andere gewassen. Droogbonen zijn bonen zoals de bruine boon, die laat je gewoon groeien en worden in de herfst geoogst door ze met plant en al uit de grond te trekken om ze verder te laten drogen, wat vroeger op de boerderij gebeurde onder het dak van de kapberg (overdekte hooiberg) , waar de wind onderdoor waaide en zo de bonen droogde. Waar we het meest mee te maken hebben zijn de stambonen , dus tot ca 45cm hoge planten die hun bonen dragen en de stokbonen die langs lange bamboestokken, ook wel tonkinstokken genoemd, omhoog groeien. Dat omhoog groeien gaat vanzelf, maar soms waait er een rankje los en moet je dat even weer omhoog helpen, Let er dan op dat je dat doet in de richting tegen de zon in ofwel tegen de klok in, doe je het andersom zal deze eigenwijze boon de volgende dag weer omlaag hangen, ze groeien dus in Ă©Ă©n richting, je kunt het rankje eventueel iets vast zetten door er een lange grasspriet om te binden, deze zal vanzelf weer verdwijnen met de wind
 Dan hebben we nog de soorten, er zijn natuurlijk de voor iedereen bekende slaboon, die ook sperzieboon wordt genoemd, maar ik houd het op de slaboon. En die rare snijbonen, nou die zijn niet raar, die zijn juist lekker, nu heb je er wel rare tussen hoor, die krom groeien of soms twee aan elkaar
 en je hebt natuurlijk verschil in uiterlijk, de gewone snijboon van het ras Helda wordt het meest gekweekt, een mooie lange gladde snijboon. Je hebt ook de Pronkboon, dat is een beetje een rare snijboon, die heeft een wat hardere peul, die eigenlijk jong geplukt moet worden om te eten, want als ze te dik worden zijn ze te hard om nog te eten, in de volksmond werden het scheermesjes genoemd, zo hard en scherp werden ze. Ze bloeien wel weer mooi, wit is normaal, maar mijne bloeien rood. Worden ze toch te dik? Dan laat je ze hangen om later te oogsten als droogboon of als bonen om het jaar erop weer te zaaien.Dan heb je nog spekbonen, die zitten tussen de slaboon en de snijboon in, die zijn ook erg lekker, ze worden geplukt als er al iets een boontje in de peul groeit, dus wat dikkere slabonen zeg maar. Ik heb ze dit jaar in het groen, paars en geel, allen aan de stokken, je kunt het dus “rare snijbonen onder de bonen”noemen. De paarse is de ‘Blau Hilde’, die heb ik al vaker gehad, maar tijdens het koken worden ze groen, maar de smaak schijnt beter te zijn. De gele is de ‘Neckar Gold’ , ik heb ze aan de stokken de laatste 20 jaar niet meer gehad, maar dit jaar dus wel weer. Deze blijven na het koken geel en zijn meer als wasbonen zachter van smaak. De groene is de gewone ‘Neckar’, allen dus spekbonen. Van slabonen heb je heel veel soorten. Ik heb de lage Argus en aan de stokken de ‘Cobra’ als favoriet, beiden lekkere en mooie lange bonen. Ook kreeg ik nog zaden van het heilig boontje en van het chinees boontje
 kortom met al deze soorten zal ik komende zomer aardig “in de bonen” raken.

Tot slot : ik zal voor de Bijenhoek in de bakken gele en groene slabonen leggen, zodat beiden samen gekookt kunnen worden en er in ieder geval twee kleuren op het bord komen te liggen bij onze deelnemers. In de moestuin van de bijenhoek zal ik ook wat verschillende kleuren aan de stokken laten groeien. Je kunt ze gelijk ter plaatse zaaien, maar om ze te beschermen tegen vraat van vogels of muizen, ook thuis in een bakje voor zaaien en als de eerste blaadjes beginnen te groeien, deze buiten in de tuin of bij de stokken planten. Maak er wat moois van, eten uit eigen tuin is natuurlijk het lekkerst!

Wim Boers.

Foto 1: Blau Hilde, paarse spekboon
Foto 2: Een rare slaboon, in elkaar gegroeid
Foto 3: Snijbonen
Foto 4: Roodbloeiende pronkbonen
Foto 5: Links pepers en rechts paprika’s
Foto 6: Slabonen aan de stokken
Foto 7: Komkommers, groeiend aan een rekje
Foto 8: Komkommeroogst
Foto 9: Dahlia “Arabian night”
Foto 10: Gele courgettes plantjes
Foto 11: Komkommerplantje