Buitenmomentjes (32)
Moestuinieren is iets dat door vele Nederlanders wordt gedaan, maar het woord moestuinieren wordt nog steeds niet goedgekeurd door de spellingcontrole. Het wordt gezien als tuinieren of werken in de moestuin, maar een gewone tuin is geen moestuin, het is toch best wel heel iets anders. Een tuin bij huis waar je in tuiniert, dat is vaak meer onderhoud, onkruid plukken, beetje schoffelen en harken en klaar, je tuin ligt er weer een dikke week netjes bij. Als je ook nog een terras maakt of een paadje in de tuin, dan valt dat onder bestrating, het werk van een stratenmaker. Kweek je planten in je tuin, dan ben je een kweker en zo heeft ieder onderdeel in de tuin een eigen benaming, tuinmannen kunnen alles, een groenbedrijf legt een tuin aan en onderhoud het, schoffelt, harkt, bestraat, knipt de hagen etc.
Een moestuinder doet veel meer, maar een eigen naam wordt nog steeds niet goedgekeurd. In de moestuin werken betekent ook zelf je plantjes zaaien en opkweken, je bent dus een kweker, maar ook het onderhouden doe je zelf én in de moestuin werken niet alleen mannen maar ook veel vrouwen, dus we spreken niet alleen over de tuinman, maar ook over de tuinvrouw. Er zijn ook vast wel tuinvrouwen in de siertuinen, maar dat zijn er veel minder dan in de moestuin, de liefde voor het kweken van groente is mede gekomen door de actie van een bekende supermarkt, zoals in onze wijk, die bij de boodschappen moestuintjes mee gaf, doosjes met een turfpotje en turftablet om de meegekregen zaadjes in te zaaien en op te kweken.
Leuk voor de kinderen was de opzet, maar uiteindelijk vonden de meeste kinderen het na een tijdje wel goed en zijn een groot deel van de moeders zich daar verder in gaan verdiepen met resultaten waar je verbaast van staat te kijken. Vroeger zag je in een moestuin meest oudere mannen werken, af en toe wat jongere en zelden een vrouw, die voornamelijk een klein beetje meehielp en verder zorgde dat de magen gevuld werden. Dat is met de jaren veranderd.
Volkstuinen zijn er hier in Enschede al bijna niet meer, landelijk gezien zijn er veel meer moestuincomplexen waar evenveel mannen als vrouwen en zelfs ook kinderen genieten van eigen vers gekweekte groenten en of dat nu met of zonder spuiten gebeurd, ze genieten ervan. Het is een mooie hobby en het werken in de tuin geeft ontspanning, hoewel er wel de nodige inspanning moet zijn om het bij te houden. Een paar weken geleden kon je in de krant lezen dat mensen die een moestuin hebben gezonder zijn en langer leven, het bezig zijn zal daar vast mee te maken hebben.
In 1973 zat er een jongen bij mij in de klas die zelf koolplantjes kweekte en op school verkocht voor 25 cent per stuk. Ik vroeg op de boerderij waar ik mijn jeugd doorbracht of ik een stukje van hun moestuin mocht gebruiken en zo kreeg ik een reep moestuin van 2 meter breed en 8 meter lang…. dat was het begin, het begin van de moestuinhobby als 13 jarige met een klein reepje tuin, waarin rode-, witte- en savooiekool kwam te staan. Toen ik 15 jaar was kwamen er volkstuinen aan de Oostervelderblokweg en ik was er als de kippen bij om daar een stukje tuin te krijgen, een echt tuintje. De grond was eigendom van boer Roerink, bijnaam “Achterhof”, wiens zoon later begon als kwekerij Achterhof wat uitgroeide tot de huidige Intratuin.
Ik kreeg mijn eerste volkstuin, 50m2, het kleinste tuintje achteraf dat er was, maar voor een kind als mij een groot stuk grond. Vaak ging ik er met de tractor met platte wagen heen, dat mocht nog in die tijd, ik reed vaker tractor en hoewel er een bordje aan zat met 16km/uur erop, reed je toch gauw 24km/uur, wat ook het maximum was. Een heel verschil met de grote tractoren van deze tijd. Druk was het in 1975 niet op de weg, want er was nog geen Helmerhoek en de Broekheurnering die langs de Wesselerbrink liep eindigde bij de Geessinkweg tegen een houtwal aan. Dus ik reed gewoon over de Geessinkweg rechtdoor, langs de boerderij van Wolbering links, daar waar nu een kinderopvang in zit , langs weilanden , om linksaf de Oostervelderblokweg in te rijden.
Tegenwoordig rijdt je daar als fietser achter de Helmerzijde langs, daar waar nog een mooie verbouwde boerderij staat, die vroeger in oude staat en in die tijd van Biesebeek was. Vlak achter en onder waar nu de Shel zit, daar waren dus de tuinen. In 1977 kon ik een grotere tuin krijgen aan de Voshaarweg bij de toenmalige Waterzuivering en daar kreeg ik gelijk 150m2, prachtig! Aardappelen, groenten etc kwamen daar te staan, ook prachtige mooie rode rabarber, nooit heb ik meer zulke mooie rabarber gezien. Hoe kwam ik daaraan? Daarvoor moet ik een eindje terug in de tijd, op de hoek van de Kotmanlaan en het spoor van Enschede naar Duitsland, stond een blok van twee huizen. Midden 70er jaren werden die huizen afgebroken en het spoor werd een fietspad, kan ook andersom zijn geweest dat het spoor eerst fietspad werd en daarna de huizen verdwenen, de tuinen werden leeg gehaald en wat er nog achterbleef werd door de voorbijkomende fietsers meegenomen. In de volle lengte langs het fietspad had rabarber gestaan en alles was al uitgegraven en door menigeen meegenomen, maar er stonden nog een paar kleine stekken en die zijn dus later in mijn tuin uitgegroeid tot een rij van bijna 30 meter lengte met prachtige rode stengels. Van die tijd tot 1993 had ik daar dus een tuin en inmiddels woonde ik op de Helmerhoek sinds 1985 en dus nog steeds dichtbij de tuin. Door ziekte werd ik gedwongen te stoppen, maar 15 jaren later was ik zover hersteld dat ik weer opnieuw begon, in 2008, maar daar konden we niet blijven, de tuinen gingen er weg, dus op zoek naar een andere tuin.
De ouders van vrienden van mij hadden een enorme grote siertuin, die ieder jaar open was voor bezichtiging, een tuin met veel gras met daarin prachtig aangelegde borders met vaste planten, heesters, bomen en hagen. Dagelijks kwamen mensen met bussen of met de auto om de tuin te bezichtigen, ze kwamen uit heel Europa, want daar worden busreizen voor georganiseerd. In die tuin was een pluktuin, veel dahlia’s en veel vaste planten waarvan boeketten werden gemaakt, een prachtige tuin.
Vanaf 2009 begon ik daar met een stukje grond van zo’n 100m2 en zo kon ik dat jaar mijn spullen verhuizen van de Voshaarweg naar Boekelo, naar de tuin van oud FC Twente speler Benno Huve, bij velen vast nog bekend. De tuin groeide ieder jaar en na 4 jaren was het uitgegroeid tot een moestuin van 500m2. Ik heb er echt genoten en mijn tuin werd ook bezichtigd de eerste jaren, totdat hun besloten om te stoppen met de bezichtigingen, want tja, ouder worden en al het werk om te zorgen dat iedere dag de tuin er weer prachtig bij ligt voor het bezoek, dat vraagt veel inspanning.
Inmiddels zijn de bewoners verhuisd en ben ik in Buurse terecht gekomen, waar ik bij vrienden op een minicamping terecht kwam, hier creëerde ik van een stukje bosgrond opnieuw een tuintje, die ik tot heden nog heb, maar deze camping geeft geen zekerheid dat ik hier blijven kan, dus heb ik mij inmiddels ingeschreven bij een andere camping, waar een moestuin niet meer kan. En of het zo moet zijn kom ik in Haaksbergen op bezoek bij voor mij onbekende mensen waarvan de ouders aardappels verbouwden in het verleden en dit sinds een paar jaar is overgenomen door de zoon en schoondochter met hun kinderen. Een tuin die biologisch moet worden en waar de jonge vrouw het plan had om dit voorjaar te beginnen met een tuin met onbespoten bloemen en groenten, naast de biologische opzet van de aardappelen. Natuurlijk was er gelijk een klik, eerst kon ik helpen met raad en vervolgens met daad door te helpen zaaien, inmiddels ga ik mijn eigen tuin straks niet meer missen, ik leef mij hier als vrijwilliger inmiddels uit. Hun oude boerenhuis wordt als winkeltje gebruikt om de aardappelen en groenten te verkopen, maar ook honing , eieren en zelf ingemaakte groenten in potjes en weckflessen verkopen ze daar bij hun huis en met de naam Earpel enzoo hebben ze er iets moois van gemaakt.
Het is fijn voor mij om daar door de tuin te lopen en mijn hobby daar uit te voeren, inmiddels heb ik daar een mooi bed Zinnia’s gezaaid en gaan mijn Dahlia’s daar volgend jaar ook heen. Wel moet ik steeds verder fietsen, maar dat houd mij dan weer in beweging. Uiteindelijk moet het een biologische tuin worden, dat gaat niet van de ene op de andere dag, de grond mag eerst een paar jaren niet bespoten worden, er word niet geploegd, maar de grond wordt slechts open gebroken met een cultivator en aangeharkt. Er wordt alleen biologische mest gebruikt en biologisch zaai- en pootgoed. Dit alles is vele malen duurder dan niet biologisch materiaal, dus betaal je ook iets meer voor de oogst. Uurloon kunnen ze er niet in verwerken, dan zou dit biologisch tuinieren onbetaalbaar worden, dus het werk is hobby, vergeet niet het onderhoud, want onkruid groeit snel en het oogsten, je staat zo uren bonen te plukken, nee dat moet je maar als hobby zien en een vrijwilliger vragen te helpen. Kinderen uit de buurt helpen om de coloradokevers van de aardappelplanten af te vangen en trekken gelijk het onkruid uit, gelukkig kan dat nog. En zo moet de hele familie in de benen om er iets moois van te maken. Hier begint dus een moestuinvrouw met het opzetten van een moestuin, de tijd dat een moestuin bestond uit voornamelijk oude mannetjes met af en toe zo’n “joch” dat ook moestuiniert … die tijd is voorbij, in diverse Facebook moestuingroepen zijn het de vrouwen die een moestuin hebben of thuis de tuin omgetoverd hebben tot een waar potten geheel vol groenten, ook in onze wijk zie ik al zulke tuinen.
Thuis zou ik ook graag zo’n tuin willen maken, maar dat is niet mogelijk, wonen in een benedenwoning van een flat, die twee- of driemaal per jaar wordt gereinigd en waarvan alle vieze water met evt schoonmaakgif over je tuin wordt gespoten, daar kun je niet gezond van eten. De moestuin is er dus tegenwoordig voor mannen én vrouwen, ofwel moestuinliefhebbers, want ook kinderen gaan vaak mee naar de tuin en leren zo het één en ander.
Ook in de bijentuin Helmerhoek en bij Erve Leppink zijn prachtige moestuinen ontstaan, die mede door vrijwilligers worden onderhouden, beiden bieden u ,op speciale openingstijden, graag een kijkje in hun tuin aan. Ga eens kijken en proef de lekkere smaak van verse groente, van zo’n lekker vers tomaatje, heel anders dan uit de winkel, hier zongerijpt en zo van de plant in de mond. Zaai eens iets bij huis in een pot of bloembak, verse kruiden, dat gaat gemakkelijk en je hebt er jaren plezier van of een tomatenplantje in de tuin, niets is gemakkelijker. Inmiddels praten we alweer over humkessoep en pompoensoep, het teken dat de herfst zijn intrede doet in de moestuin. Geniet er nog even van en probeer eens iets lekkers te bereiden van bijvoorbeeld een pompoen, er is veel mogelijk.
Wim Boers.
Een Banana Jumbo pompoen 
De mooi aangelegde tuin in Boekleo 
Mijn moestuin in Boekelo 
Mijn huidige campingtuin 
De moestuinbakken 
Obespoten moestuin van Earpel Enzoo in Haaksbergen
