“De R in de maand....” - Helmerhoeknieuws

Buitenmomentjes (31)

Het is weer zover, we zitten weer in de maand september, de eerste maand na april dat er weer een R in de maand zit en of we daar nu zo blij mee moeten zijn? Ik las alweer iets over pepernoten en kerst…., die kant gaan we dus nu alweer op. Maar zover is het gelukkig nog niet, na een warme en soms hete zomer is een beetje afkoeling wel lekker, hoewel september de laatste jaren vaak mooi weer bood, zijn de voorspellingen voor de eerste twee weken van september nog niet hoopvol. Maar goed, met af en toe wat zon en soms een buitje gaan we langzaam richting de herfst. Je zou haast denken dat die R wel hard nodig is, want sinds mei viel er weinig regen en nu met de R van regen, schijnt er dus nog wat te verwachten.

Je ziet het aan de tuin, niet alles heeft het even mooi gedaan dit jaar en had ik vorig jaar op 1 september dagelijks een bakje vol gekleurde tomaten, nu heb ik er nog maar 2 gehad en de rest is nog groen. De pepers beginnen al wel te kleuren, dat is fijn, want dan kan er weer sambal gemaakt worden, maar ook zo vers in de maaltijd is het een succes en hoef ik geen zout te gebruiken. De bonen stonden er dit jaar prachtig bij, maar de planten hadden meer blad dan bonen, nu heb ik deze zomer maar één keer gesproeid, ik ben niet zo voor al het sproeien, want drinkwater heeft lang niet zoveel kracht als regenwater, één bui regen maakt alles veel groener dan tien dagen sproeien. Maar soms moet je wat, bonen kunnen ook droog en slap, dus oneetbaar worden als ze geen water krijgen en daarom heb ik dus één keer zo gesproeid dat de grond goed nat was, hopende dat regen het verder goed zou maken.

Dit jaar had ik weer eens paarse bonen, een spekboon met de naam “Blau Hilde”, na het koken worden deze bonen groen, er bestaat ook paarse boerenkool, soorten bloemkool en spruitjes in deze kleur. Paarse groenten hebben meer smaak en zo geven paarse bonen de echte bonensmaak beter weer. Wat paarse boerenkool betreft… op mijn bord vond ik het een rare kleur, de smaak wordt toch een beetje bepaald door de ogen in dit geval en ga ik voor groene op mijn bord. Er kwam maar weinig regen helaas, dus had ik ook weinig bonen, maar de laatste twee weken van augustus zijn er een paar mooie regenbuien gevallen en zie… er komen ineens aardig wat bonen aan en veel bloempjes, gisteravond ineens een emmer vol snijbonen en een zak met slabonen geoogst, dus de maand september gaat vast nog veel goed maken, zodat de vriezer gevuld kan worden voor de echte koude maanden.

De groente in bakken en in de potten heb ik uiteraard wel regelmatig water gegeven, anders had ik ze niet hoeven planten, de courgettes hebben de laatste weken genoeg oogst gegeven voor de komende winter, de vruchten van buiten wassen en afdrogen, de eindjes verwijderen en van de rest kleine blokjes maken en invriezen. Lekker voor een pastasaus of iets dergelijks of om nog eens courgettesoep van te maken. Snijbiet doet het altijd, dat zaai je in april, je kunt het in rijen zaaien als spinazie en dus afsnijden wat je nodig hebt. Ik zaai de zaden altijd 10 cm uit elkaar, dan krijg je grote stevige planten, waar je het hele seizoen, zeker tot november, bladeren van kunt oogsten, vooral de stelen niet vergeten, die zijn erg lekker. Snijbiet is voor velen een onbekende groente, omdat het een moestuin groente is, de bladeren verwelken snel na het oogsten, dus voor ze van de veiling bij de groenteafdeling zouden liggen, zijn ze al verwelkt, je kunt ze zelf in een hoekje in de tuin zaaien, ze doen het vrijwel overal en na het plukken even tot de avond in een emmer water zetten gaat prima, het blad blijft dan mooi vers. Van snijbiet kun je ook een heerlijke hartige taart maken, met walnoten en geitenkaas ….

Pompoenen heb je weinig werk mee, ik heb er geen ruimte voor, in het verleden had ik dat wel, die doen het bijna overal goed, maar geef ze wel een goede schep mest in het voorjaar, dan heb je in de herfst prachtige pompoenen. In de bijenhoek Helmerhoek liggen de pompoenen op een composthoop, daar houden pompoenen wel van en je kunt het resultaat daar zien, ze liggen er prachtig bij, hele grote pompoenen. Pompoenen om te bewaren oogst je als het korte steeltje dat de vrucht verbindt met de plant af lijkt te sterven ofwel uitgedroogd is. De meeste soorten zijn gelijk op kleur dan, maar sommige zoals de Muskaatpompoen, is donkergroen en wordt na maanden in de kelder pas oranje, zo kun je de hele winter tot in het voorjaar deze pompoen bewaren. Dus ook altijd verse pompoensoep maken. Een paar jaar geleden had ik de pompoen Banana Jumbo, ook deze werden wel bijna een meter lang en waren zo zwaar dat ik er maar één per keer met de fiets mee kon nemen naar huis, waar ik ze gesneden heb en en ontdaan van de zaden en draden om ze vervolgens in het zoetzuur in te maken.

Kleine lege groente potjes , waarvan de deksels niet beschadigd zijn, kunnen hiervoor gebruikt worden, maar ook voor sambal zijn dit prima potjes. Net als voor de komkommers, die zijn er veel dit jaar en naast mijn bekende en graag gekweekte groene Tanja komkommer, had ik ook nog zaden gekregen van een inmaakkomkommer, daar kwamen en komen nog steeds mooie vruchten aan van ca. 15-20cm lengte, deze verdwijnen ook allemaal achter glas in bovengenoemde potjes. Komkommers kun je makkelijk inmaken, ze zijn dan zeker vier jaren te bewaren.

Komkommers wassen, in repen snijden, met een lepel de zaadlijsten eruit halen, vervolgens de goed schoongewassen potjes vullen met een stukje rode ui, als je hebt een takje dille, maar dat hoeft niet, een laurierblad, een mespuntje zout, twee of drie kruidnagels, paar peperkorrels en evt een klein beetje mosterdzaad. Daarna prop je het potje vol met de repen komkommers tot er niets meer bij kan, zorg dat ze een halve cm onder de rand blijven. Daarnaast kook je azijn met suiker en water, als voorbeeld kook ik voor een stuk of 7 potjes 500ml gewone goedkope witte azijn met 250ml water en daarin 400gram suiker , ongeveer, want de ene houdt van heel zoet en de ander van minder, dit is al vrij zoet. De potjes die gevuld klaar staan, worden nu afgevuld met deze kokende azijn mix, tot de rand vol, gelijk het deksel er vast opdraaien en dan zet ik het potje op de kop op een handdoek, sommige draaien ze niet om, maar van oudsher doe ik dat wel om ze vacuüm te krijgen, je hoort soms de klik als het zover is. Zodra de potjes koud zijn zet ik ze weer rechtop, met een doekje warm water even de potjes schoonmaken van het plakkerige nat, de deksels nu NIET meer aandraaien. Sticker erop met de datum en minstens een maand in de kast laten staan, op een donkere plek.

De R in de maand, in september nog goed te doen, maar in oktober en november , als het weer echt herfst is, zitten we weer lekker thuis als de regen tegen het raam klettert, de wind om het huis waait en we ‘s avonds lekker aan de stamppot boerenkool zitten met onze eigen ingemaakte komkommers. De bloemen worden ook minder, hoewel er in september nog veel bloemen verder gaan met bloeien, sommige cosmea soorten bloeien dan pas en de afrikanen, zinnia’s en dahlia’s geven nog prachtige bloemen tot bijna eind deze maand. Het is ook de maand om zaden te oogsten, dode afgestorven bloemetjes van bijvb. afrikaantjes zitten vol met zaden voor het volgende jaar, pluk ze af en laat deze dode bloemen drogen op kamertemperatuur, als ze echt goed droog zijn, trek je de zaden er zo uit. De reeds bekende Zinnia’s die, nadat ik een groot deel van de Nederlandse en Belgische moestuinliefhebbers weer zover heb gekregen ze te gaan kweken, zijn bij sommigen in onze wijk ook weer bekend geworden en met liefde opgekweekt tot prachtige bloemen. Knip de dorre bloemen eruit en bewaar ze droog, aan ieder bloemblaadje zit een zaadje, bewaar de mooiste zaden die je komend voorjaar in april weer kunt zaaien, goed voor de bijen en mensen worden er blij van. Wist je dat Zinnia’s gemakkelijk 10 – 12 dagen mooi blijven op de vaas? Er valt nog veel te genieten deze maand, voor de meteorologen is 1 september de herfst al begonnen, voor mij blijft 21 september de eerste herfstdag, zoals het vroeger altijd is geleerd.

Vanavond was het weer lekker druk in de bijenhoek en er stond hier een prachtige september regenboog , na een dag van buien afgewisseld met zon, maar wel fris, geeft deze regenboog vast aan dat de pot met goud in de raten van de bijenkasten zit, de honing als het vloeibare goud van de bijenhoek… Trek er lekker op uit, zolang het weer het nog toelaat, een wandeling of fietstocht door of om onzewijk is altijd mooi en als je het kunt is de omgeving van het Rutbeek in de herfstperiode ook mooi om te bezichtigen. We komen elkaar vast nog wel ergens tegen deze maand! 🙂

Wim Boers.