Buitenmomentjes (9)
De moestuin in april:
“April doet wat hij wil” is een oud Nederlands
gezegde en heeft betrekking op het weer.“Een droge maart en een natte april, is de boeren hun wil”, dat is ook een gezegde.
En aangezien wij moestuinliefhebbers allemaal
een klein beetje “boeren” zijn, heet dat in dit geval
moestuinboeren .. dus slaat het ook op ons en
moeten we blij zijn met de regen die er in april
gaat vallen. Want als we gaan zaaien willen we er ook graag
een regenbuitje over zodat het zaad kan kiemen
en de plantjes gaan groeien.
Natuurlijk wel met op zijn tijd de zon erbij om de
aarde te verwarmen. Voor sommigen heeft het veel te lang geduurd en
staan de tomaten- en courgette plantjes al weken
op de vensterbank en voor de andere is het nog
vroeg genoeg.
Courgettes zaai ik ook pas na half april binnen,
om ze na de ijsheiligen, dus 15 mei, buiten te
planten. Immers in het verleden zaaiden we pas vanaf
half april en dan kwam het ook allemaal goed.
Dan heb ik het over de moestuintjes buiten op
een moestuincomplex of op de tuin of het land
bij huis.
Tomaten kunnen deze maand binnen of in een
kas worden gezaaid, maar ze kunnen pas vanaf
half mei echt naar buiten.
Nu kweken de meeste mensen de tomaten in
een kas of tomatentunnel, waar ze beschermd staan
tegen weersinvloeden van buitenaf. Tomaten en aardappelen kunnen erg vatbaar zijn voor de gevreesde aardappelziekte met de naam
Phytoftora. Als deze toeslaat worden de tomatenplanten en
vruchten ziek en kun je de oogst wel vergeten,
tomaten groeien het liefst onder een afdakje, waar
ze veiliger staan.
Het geldt ook voor pompoenen en komkommers en
augurken, de tweede helft van april is vroeg genoeg
om ze binnen of in de kas voor te zaaien. April is volgens de oudheid een HIJ en zo een ieder weet is de zon een ZIJ, dus deze zullen samen moeten
werken om onze tuinplanten te plezieren. Dus geen geruzie tussen deze twee, dat kunnen we niet gebruiken.
Prei kun je vanaf april ook zaaien, buiten op een rijtje,
om later uit te planten. Selderij en peterselie ook gewoon buiten,
basilicum binnenkort binnen voor zaaien. Tip om zelf basilicum te zaaien bij huis: Zaai de zaadjes uit een zakje basilicum
in een gewoon bloenmpotje van zo’n 10-12cm
doorsnede, iets afdekken met een heel klein
beetje potgrond, licht aandrukken, beetje de
grond vochtig maken, afdekken met een stukje
plastic en wachten tot de plantjes boven komen. Dan het plastic verwijderen, zodra ze 5-6 cm hoog zijn, ga je ze niet per stuk uitplanten, maar haal je het geheel uit het potje en breekt de kluit voorzichtig in drie delen, deze drie delen plant je in de tuin of in een ruime bak.
Zelfs spitskool, rode- en witte zomerkolen, bloemkool
en broccoli, gewoon buiten zaaien. Boerenkool en spruitjes niet, daar kun je nog wel even mee wachten, boerenkool zaai ik niet eerder dan eind mei.
Kool zaai ik op rijtjes om ze later uit te planten.Dan maak je ook vaste bedjes, waar je dun in zaait, waar de plantjes in blijven staan en die je hooguit iets uitdunt. Bijvoorbeeld zomerworteltjes of straks in mei de winterwortels, maar ook rode bietjes, kunnen nu op zo’n bedje gezaaid worden. Maak langs een lijntje een mooi recht gleufje met de
achterkant van de hark, de steel dus en zaai ze niet te
diep.
Bietjes zaai ik nog wel eens door om de 4cm 1 zaadje
te leggen, de bolletjes in het bietenzaad bevatten meerdere
zaadjes, dus uit 1 zo’n bolletje kunnen wel 3 of 4 bietenplantjes
ontstaan, door de zaadjes iets verder uit elkaar te leggen,
hoef je ze niet uit te dunnen, ze drukken tijdens de groei
elkaar wel opzij. Worteltjes zaai je ook heel dun, staan ze toch te dik ,
dan kun je ze uitdunnen, druk wel de gaatjes weer dicht,
want als de wortelvlieg de geur van de worteltjes ruikt,
dan legt ze daar haar eitjes, met alle gevolgen van dien. Kleine wormpjes die uit de eitjes komen vreten hele banen in de worteltjes, eventueel het bedje afdekken met insectengaas, als je het er 1 meter hoog rondom heen zet, dan heb je al veel succes, van boven gewoon open laten, de wortelvlieg komt niet hoger dan 60 cm, wel het insectengaas 10cm in de grond drukken.
Radijsjes, de ene vindt ze lekker, de andere vindt het
helemaal niks, maar ach, het is zo’n echte “moestuingroente”
dat ze er gewoon bij horen, kun je nu ook gewoon buiten
zaaien.
Aardappelen poten, vroeger deed je dat in april,
tegenwoordig poten we vroege rassen al vanaf half
maart, maar met late vorst moet je ze dan wel steeds
beschermen.
De late rassen worden wel in april gepoot.
Andijvie en groenlof, daar wacht ik nog mee tot eind mei,
begin juni, zomerandijvie schiet gemakkelijk door, omdat te
voorkomen zaai je bij een temperatuur van ca. 20 graden,
dan heb je vaak toch een mooie oogst.
Groenlof is meer een late herfstgroente, die ook vorst
verdragen kan. Wat ? Zal je denken… Groenlof? Wat is dat nu weer? Nou groenlof is een echte moestuingroente, die niet in de winkel verkocht wordt, een gemiste kans, want het is één van mijn favoriete groentes. Net als witlof iets bitter van smaak. Sla, hiervan heb ik al een beetje gezaaid, ook gewoon buiten, ook jonge sla kan wel een graadje vorst verdragen. Snijbiet, je hebt het in verschillende kleuren, je kunt het in
rijen zaaien en bij het oogsten, net als spinazie, gewoon afsnijden of je legt om de 10cm 1 zaadje, dan krijg je grotere planten waarvan je losse bladeren afsnijdt, waarna de plant weer nieuwe bladeren maakt, zodat je tot laat in de herfst kunt blijven oogsten.
Doperwtjes, april is daar de juiste maand voor, ook
peultjes kunnen van maart tot eind mei gezaaid worden.Tuinbonen staan er hier al boven, maar maak je geen zorgen als je ze nog niet hebt gezaaid, ook in april kan dat prima. Tuinbonen heb ik dit jaar in potjes gezaaid en deze ingegraven in de moestuinbak. Op de foto zie je ze nu nog onder het net tegen de vogels, als ze nog iets hoger zijn worden ze uitgeplant in de volle grond.
Spinazie en raapstelen kleuren hier groen, maar zaai je deze en volgende maand ook met veel plezier, sommige soorten spinazie het hele jaar door. Nieuw Zeelandse spinazie zaai je eenmaal en je plukt er het hele jaar van, jonge topjes en jonge blaadjes, erg lekker. Het kan zelfs in een ruime pot bij huis. Zo je ziet is er dus al heel veel mogelijk om te zaaien.
Paprika’s, pepers en aubergines heb ik reeds thuis gezaaid,
dit worden al aardige plantjes en deze moeten nog binnen
blijven tot na half mei. “En al doet april wat hij wil en heeft aprilletje zoet, soms nog een witte hoed..” daar kunnen deze plantjes wel tegen. Geen stress dus als er nog eens een winterse bui komt en mochten de aardappelen al boven de grond komen en er komt nog een nachtvorst, gooi er dan een schep grond over of zet een omgekeerde bloempot over het plantje, dan komt het helemaal goed.
Voor de vroege aardappelrassen geldt: 10-12 weken na het poten kun je de eersten oogsten. Vergeet niet tijdens de groei een handje patentkali te geven, dat hebben de aardappelen echt nodig. En laten we de bloemen niet vergeten, de bijen zullen ons dankbaar zijn. Zinnia, Cosmea, malva, zonnebloemen, afrikaantjes en nog veel meer, het fleurt de tuin op!
Meestal zaai ik ze na 15 april. Ook de dahliaknollen kunnen vanaf ongeveer 15 april de grond weer in. Thuis in potten kan al eerder, hier
komen ze in de potten al boven kijken.
Inmiddels komen de paarse en groene asperges alweer tevoorschijn, deze gezaaid in 2017, ik mag nu van elke plant maximaal 2 oogsten, volgens de
regels mag ik er volgend jaar meer oogsten. Paarse asperges zie je niet vaak, daarom des te leuker om ze te telen. Paarse groenten hebben altijd een betere smaak dan groene, zo heb ik zomers ook paarse slabonen,
die bij het koken groen worden en zelfs paarse boerenkool komt hier weer in de tuin te staan. Op paarse boerenkool heb je geen last van rupsen.
Veel plezier met het zaaien en lees goed op de zakjes wat er voor informatie op staat, het staat er niet voor niets op!
Succes en maak er iets moois van!
Wim Boers.
Peultjes langs het gaas 
De paarse asperges komen tevoorschijn 
Peperplantjes groeien goed 
Raapsteeltjes in wording 
Tuinbonen in de bak
