We schrijven het jaar 1982. Ambtenaren van de gemeentelijk dienst Openbare Werken kwamen, na het heien van de eerste paal in november 1981, tot de conclusie dat de eerste fase van nieuwbouw van de wijk door gebrek aan coördinatie zeer stroef was verlopen. Op dat moment waren er ongeveer 600 huizen gebouwd voor ongeveer 2500 wijkbewoners. Veelbelovend was de start maar sindsdien heeft het Helmerhoek niet meegezeten. Na enkele maanden kreeg de gemeente te horen dat ze haar voorgenomen bouwtempo drastisch moest verlagen. Om de exploitatie van de wijk rond te krijgen zou het aanvankelijke aantal van 3000 woningen verhoogd moeten worden tot maar liefst 4000. Hoogbouw werd niet uitgesloten.
“Dure” onzekerheid heerste er over de nieuwbouw van de stadsverwarmingscentrale, die mogelijk in Hengelo zou verrijzen. De verliezen voor dit project dreigden hoog op te lopen. Daarnaast waren er ernstige vertragingen in het afwerken van de woonomgeving. Als er één jaargetijde is waarin je bewoners daarmee beter niet kan opzadelen, dan is het de winter. Helmerhoek bleek een kletsnatte wijk, die rillend en met horten en stoten van de grond kwam, er werd daarom met smart naar het voorjaar uit gezien.
De ramen in de directiekeet van Openbare Werken aan de rand van de Helmerhoek waren beslagen. De uitzonderlijk regenrijke winter van 1982 had bij alle tegenvallers extra roet in het eten gegooid. De winterse periode vergde veel improvisatie; van het versneld aansluiten van straatkolken tot en met het aanslepen van vlonders en planken, om de bewoners droge voeten te laten houden. Het niet afgewerkt zijn van grote delen van onze woonwijk leverde veel ongemak, met name voor bejaarden en invaliden. Vooral op de Duivelshofhoek, de Imenhofhoek en de Campelhofhoek werd er flink gemopperd.
Toch bleken er heel wat goeds verwezenlijkt te zijn. De 2500 bewoners destijds, konden al vlot gebruik maken van het openbaar vervoer. De wijk kreeg een schoolgebouw voor openbaar, protestants-christelijk en katholiek onderwijs. In diezelfde school werden oecumenische samenkomsten gehouden. Er was een postkantoortje aan de Harsseveldhoek, een tandarts, een dokter, een fysiotherapeut en een gymzaal in aanbouw. In de tweede helft van 1982 kwam er in een noodwinkel een supermarkt van Albert Heijn. Dat was heel wat voor een aardige gemeenschap achter een hoge geluidswal langs de Broekheurnering.
Maar toch? Had de afstemming van opgeleverde woningen en het gereed maken van de woonomgeving niet beter gekund? Er lag wel degelijk een programma klaar voor een behoorlijke bouwstroom. Doordat de gemeente van het Rijk niet zoveel woningen voor 1982 mocht bouwen, moest de bouwstroom in stukken worden geknipt en over het hele jaar worden verdeeld. Dat was één van de oorzaken van de vertraging in de definitieve aanleg van de bestrating.
Bouwteam.
In de eerste fase van de Helmerhoek ontbrak het aan een coördinerend bouwteam, waarin aannemers, architecten en verschillende opdrachtgevende woningbouwverenigingen met elkaar samenwerkten. Alle architecten hadden de stedelijke bouwkundige opzet van hun project verzorgd. Die ze elk voor goedkeuring naar de diverse instanties opstuurden, de Openbare Nutsbedrijven, PTT, gemeentereiniging, brandweer en politie, dienst beplanten enz. Daardoor moesten die instanties nogal wat deelplannetjes verwerken en was het moeilijk om overzicht te houden op het geheel.
Doordat het aan coördinatie ontbrak gingen de alarmbellen rinkelen. De gemeente besefte dat de situatie uit de hand dreigde te lopen. In enkele wijkdelen bijvoorbeeld werd de uiteindelijke bestrating drie tot vier weken te laat aangelegd. Voor de tweede fase werd een bouwteam gevormd, die de verschillende plannen op elkaar moest afstemmen, de ervaringen van de eerdergenoemde kletsnatte winter bleven hopelijk eenmalig.
In een eerdere fase beginnen met de vaste bestrating en de aankleding van de buurt, zou door het bouwverkeer en de verhuiswagens problemen opleveren voor de nieuw aangelegde straten. Dat wilde men voorkomen. Er moest dan immers opnieuw begonnen worden met de nodige bijkomende extra kosten.
Pioniers.
Dat neemt niet weg dat de pas opgeleverde straten wel een provisorisch wegdek voor hun huis hadden. Door de natte winter werd de toestand er niet beter op, hoewel het water na enkele droge dagen vrij snel wegtrok.
Bij de (premie)koopwoningen duurde de definitieve bestrating soms wat langer, afhankelijk van of deze bouwkavels snel verkocht werden. Er moest eerst een redelijk percentage bewoners wonen, voordat de definitieve straten werden aangelegd, vooral ook om de kosten te drukken. De omstandigheden van de “pioniers” in de straten met koopwoningen was allerminst gunstig. Hun strijd tegen modder en water werd zichtbaar. Met dikke vloerkleden op de moddergrond probeerde een enkeling een “droge” stalling voor de auto te krijgen. Het wachten was op beter weer, daardoor kon een groot aantal woningen van een goed wegen- en padenstelsel worden voorzien.
De eerste fase van ongeveer 1600 Helmerhoekse woningen zou naar verwachting in 1983 voltooid zijn. Met de aanpak van de tweede fase werd begin 1983 een begin gemaakt. Daarin was het te bouwen wijkwinkelcentrum gepland. Boven het winkelcentrum kwamen woningen. Begin 1985 zouden fase 3 en 4 volgen. De hele Helmerhoek zou in 1990 gereed kunnen zijn. Echter in 1983 en volgende jaren mochten er, gezien de door de overheid opgelegde beperkingen, jaarlijks 400 woningen gebouwd worden.
Op de foto zie je het postkantoortje aan de Harsseveldhoek 79, nabij de Helmerhoekschool en ondergebracht in een stacaravan. Het agentschap was dagelijks van 10.30 tot 12.30 en van 15.30 tot 17.30 uur geopend. Op zaterdag was het gesloten.
